ПАЎЛОВІЧ
ПАЎЛОВІЧ
ПАСТАРНАЦКІ
ПАРЦЯНКА
Канстанцін Іванавіч (1793—1841)
Вучоны-медык, хірург, педагог. Нара-дзіўся ў Мінскай губерні. Вывучаў меды-цыну ў Віленскім універсітэце. У 1818 ат-рымаў ступень доктара медыцыны i праца-ваў ардынарным прафесарам i урачом хі-рургічнай клінікі ў Віленскім ун-це. 3 1822 у якасці ад'юнкта чытаў лекцыі па дэсмур-гіі (вучэнне аб медыцынскіх павязках), з 1824 — па агульнай тэрапіі i асновах медыцыны. 3 1832 дырэктар хірургічнай клі-нікі. Мноства яго дробных артыкулаў па медыцыне надрукавана ў тагачасных польс-кіх газетах.
Іван Раманавіч (1848—1887)
Вучоны-медык, псіхіятар. Нарадзіўся ў Мінскай губ. ў сям'і святара. Вучыўся ў Кі-еўскай гімназіі. Вышэйшую адукацыю ат-рымаў у Пецярбургскай медыка-хірургіч-най акадэміі (1872). Служыў у варшаўскіх шпіталях, дзе займаўся псіхіятрыяй. Абара-ніў доктарскую дысертацыю (1876), у якой прааналізаваў новыя даследаванні па лака-лізацыі мозга i абнародаваў уласныя назі-ранні адносна рухальных цэнтраў галаўнога мозга. У 1880 накіраваны для ўдасканален-ня за мяжу. У 1882 выбраны прыват-дацэн-там медыцынскага факультэта Варшаўскагауніверсітэта, потым атрымаў пасаду экстра-ардынарнага прафесара кафедры псіхіят-рыі. Аўтар многіх прац на медыцынскія тэ-мы, у т. л. «Пра ўплыў алкаголю на арга-нізм чалавека» (1874), «Анатамічныя асно-вы вучэння пра душэўныя хваробы» (1882), «Прагрэсіўны параліч звар'яцелых», «Ма-ральнае лячэнне псіхіятраў» (1883—87) i інш. Памёр у Варшаве.
Марцін Антоні (9.11.1789—24.7.1830)
Геолаг, асветнік. Нарадзіўся ў мястэчку Лагішын на Піншчыне ў сям'і кавалерый-скага паручніка. Навучаўся ў Віленскай гімназіі. Вышэйшую адукацыю атрымаў у Віленскім універсітэце. У 1808 атрымаў ступень кандыдата філасофіі. Працаваў настаўнікам Віленскай гімназіі, потым у Віцебску. У 1817 пераехаў у Варшаву. Дзе-ля грунтоўнага вывучэння мінералогіі i геа-логіі Варшаўскі універсітэт накіраваў яго ў Парыж i Фрыбург. Пасля вяртання ў Варшаву П. прывёў у парадак мінералагічны кабінет універсітэта, потым загадваў ім. Для ваяводскіх гімназій склаў 12 калекцый мінералаў. Адначасова быў выкладчыкам мінералогіі ў Варшаўскім ліцэі, а потым прафесарам Аляксандраўскага універсітэта. Аўтар «Трактата аб уласцівасцях i зачатках базальтаў» (Варшава, 1822), апісання пада-рожжа ў Італію ў часопісе «Dziennik Warszawski» («Варшаўскі дзённік», 1825), артыкулаў у перыядычным друку. У 1829 выдаваў часопіс «Pamiętnik fizycznych, matematycznych i statystycznych umiejętności...» («Веснік фізічных, матэматычных i статыс-тычных ведаў»). Памёр у Варшаве.
Эдвард Баніфацы Францавіч (псеўд. Эдвард з-над Свіцязі, Я с е н ч ы к; 7.6.1825—10.2.1909)
Мемуарыст, мастак, асветнік. Нарадзіў-ся ў мяст. Тургелі (цяпер Літва). Дзяцінства правёў на Навагрудчыне. Вучыўся ў Жыро-вічах, Слоніме, Слуцку. У Вільні браў пры-ватныя ўрокі малявання ў К.І.Русвцкага i К.Рыпінскага. У 1853 скончыў Пецярбур-гскую Акадэмію мастацтваў. У 1853-56 па-дарожнічаў па Заходняй Еўропе, вынікам чаго стала брашура «Колькі слоў літвіна» (Парыж, 1857), у якой адстойваў права бе
ларускага сялянства на асвету. 3 1859 вык-ладаў у Навагрудскай гімназіі, заснаваў у Навагрудку жаночы пансіён, нядзельную школу для простанароддзя, у 1860 —сама-дзейны тэатр, дзе быў рэжысёрам, дэкара-тарам i акцёрам. Пісаў карэспандэнцыі ў віленскія, варшаўскія i парыжскія газеты. За ўдзел у пастаўнні 1863—64 сасланы ў Петразаводск, потым Аланец, Екацярынас-лаў. 3 1867 зноў у Навагрудку. З 1870 у Львове. Падрыхтаваў і выдаў там каталогі фондаў музея Любамірскіх. У мемуарных творах «Успаміны з-над Віліі і Немана» (1882), «Успаміны. Навагрудак —турма — выгнанне» (1887), «3 падарожжа па Літве» (1890), «3 успамінаў. Год 1846» (1898), «3 жыцця літвіна» i «Мае ўспаміны з часоў настаўнічання на Літве колькі дзесяткаў год назад» (1904), «Двое памятных сутак у Мінску, 1863 год» (1906) i інш. прыведзена багата звестак пра культурна-грамадскае i літаратурнае жыццё Беларусі 1840-60-х га-доў, пра побыт беларусаў, пра беларускага паэта Ф.Савіча. Аўтар працы «Погляд на становішча польскага выяўленчага мастац-тва ў параўнанні з зарубежным мастац-твам» (1881). Як мастак працаваў пераваж-на ў жанры партрэта («Аўтапартрэт», 1853, i інш.), рабіў замалёўкі Навафудка i яго ва-коліц, маляваў абразы. Архіў П., у т.л. пе-рапіска з жыхарамі Беларусі, зберагаецца ў бібліятэцы Польскай АН (Вроцлаў).