АВЕНАРЫУС
АБУХОВІЧ
Тэадор Геранім (1642—14.4.1707)
Пісьменнік-мемуарыст, дзяржаўны дзе-яч Вялікага княства Літоўскага. Малодшы сын П.К.Абуховіча, брат М.Л.Абуховіча. У 1657—69 служыў пры двары караля Рэчы Паспалітай Яна Казіміра Вазы. Суправа-джаў яго ў час ваеннай экспедыцыі за Дняпро (1664). Пасля адрачэння караля ад трона (1669) паехаў з ім у Францыю. У 1670 разам з І.Сангушкам i групай каралеў-скай шляхты вярнуўся морам, праз Гамбург, на радзіму, у родавы маёнтак Дорага-ва каля мяст. Карэлічы (цяпер Гродзенская вобл.). У 1672 у шэрагах шляхецкага апал-чэння накіраваўся ў ваенны паход супраць туркаў, удзельнічаў у бітве пад Хоцінам (1673). У 1674 здзейсніў паломніцтва ў Рым, вяртаючыся назад, наведаў Ларэта, Балонню i Вену. У 1672, 1678—1700 на на-вагрудскіх сойміках неаднаразова выбіраўся паслом на соймы, дзе выконваў розныя да-ручэнні: падкаморы (1693), кашталян (1700). Быў адзіным спадчыннікам родавых маёнткаў Ліпа і Дорагава Навафудскага ваяв, i Горбавічы Мазырскага пав., трымаў у арэндзе Цырын (Гродзенскай вобл.)- У апошнія гады жыцця A. напісаў на польс-кай мове ўспаміны, у якіх расказаў пра найважнейшыя падзеі ў тагачаснай Рэчы Паспалітай, пра сваё жыццё. Яго мемуары надрукаваны Ш.Балінскім у кнізе «Гіста-рычныя нататкі да тлумачэння грамадскіх пытанняў у Польшчы XVII ст....» (Вільня, 1859).
Літ.: Polski słownik biograficzny. T. 23/3, z. 98. Wrocław, 1978. М.П.Барташэвіч.
Мікалай Пятровіч (12.9.1834—17.7.1903)
Дзеяч народнай асветы, педагог, архео-лаг, краязнавец. Нарадзіўся ў Царскім Ся-ле, цяпер г. Пушкін Ленінградскай вобл.). Скончыў гімназію i Галоўны педагагічны інстытут у Пецярбургу. Працаваў настаўні-кам нямецкай мовы i гісторыі ў 2-й Пецяр-бургскай гімназіі. У 1862 пасланы за мяжу для азнаямлення з германскімі i швейцар-скімі семінарыямі. Пасля вяртання ў 1864 заснаваў Маладзечанскую настаўніцкую се-мінарыю. У 1864—85 працаваў інспектарам Александрыйска-Марыінскага інстытута ў Варшаве, потым Беластоцкага настаўніцка-га інстытута. У 1860—70 у айчынных i бер-лінскіх часопісах змяшчаў свае працы па педагогіцы: «Парады педагога-практыка», «Русо i яго Эміль», «Пра рэформу школь-най справы ў Расіі» i інш.; склаў вучэбную карту Еўрапейскай Расіі, пісаў творы для дзяцей. У 1885—90 займаўся раскопкамі курганоў у Барысаўскім i Навагрудскім пав., мураваных магіл у Бельскім i Бела-стоцкім пав. (цяпер Польшча). Сабраў 125 каменных сякер на Магілёўшчыне, калек-цыю свінцовых пломбаў са знакамі Руры-кавічаў у Драгічыне на р. Буг. Алісаў ят-вяжскія старажытныя помнікі Віленскага музея, аўтар артыкулаў па нумізматыцы i археалогіі.
Те:. Руководство к воспитанию и элементарному обучению. Варшава. 1874; Дрогичин Над-бужский и его древности // Древности Северо-Западного края. СПб., 1890. Т. 1, вып. 1.
В.В.Краснова.