Шпаргалка по биологии для казахских школ на ЕНТ 2012 21 страница
Ұзақ күндік өсімдік:Сарысояу
Ұзақ уақыт бойы ареалдың белгілі бір бөлігінде тіршілік етіп,өз алдына дербес генетикалық жүйе құратын,еркін шағылысып,өсімтал ұрпақ беретін түр даралары:популяция
Ұзарған өркенде орналасқан бүршік:Өсу бүршігі
Ұзын жіңішке күрделі масақ қай өсімдікте:Жатаған бидайықта
Ұзын сүйектер:жілік сүйектері
Ұзындығы 25см іші қуыс бұлшықетті мүше:Өңеш
Ұйқы ауруының қоздырғышы-Трипаносома.
Ұйқы безі бөлетін гормондардың қызметі-Көмірсу алмасуын реттейді
Ұйқы безі бөлетін инсулин:Қанға бөлінеді
Ұйқы безі қандай гормон бөледі:Инсулин
Ұйқы безі өзегі ашылады:ұлтабарға
Ұйқы безі өзегінің ашылуы:Он екі елі ішекке.
Ұйқы безі сөлінің ферменті қандай ортада t0-370C әсер етеді:Сілтілік ортада
Ұйқы безінен бөлінетін гормон:Инсулин
Ұйқы безінің жұмысы бұзыла адам қандай ауруға ұшырайды:Қант диабеті
Ұйқы безінің қызметі-Инсулин мен асқорыту сөлін бөлу.
Ұйқы безінің өзегі қайда ашылады:Он екі елі ішекке
Ұйқы мен сергектікті реттейтін орталық:ми көпіршесінде
Ұйқы ревлексін зерттеген ғалым-И.П.Павлов
Ұйқы, ногана ауруын таратушы қан сорыш шыбын:Цеце.
Ұйқының бұзылуының кең тараған түрі:Ұйқысыздық
Ұқсас жұп хромосомалардың сәйкес бөліктерінің өзара айқасуы-Кроссинговер
Ұқсас қызмет атқаратын, бірақ шығу тегі басқа мүшелер:Аналогиялық.
Ұлдардың жасөспірімдік шағы қай жасында:12-13 жасында
Ұлдың екінші реттік жыныс белгілерінің дамуына жатады:Мұрты өсіп, дауысы жуандап, бойы өседі.
Ұлпалары өзара 6 топқа бөлінетін ұлпа-Эпителий
Ұлпаның оттекті қабылдауын күшейтетін гормон-Адреналин
Ұлпасының құрылымдық және қызметтік бірлігі-миофибрилладан тұрады:Бұлшықет
Ұлу жүрегінің бөлімдері-2.
Ұлу көмірқышқыл газын мына мүшесі арқылы сыртқа шығарады:Тыныс саңылауы арқылы
Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше-Бауыр.
Ұлудың аузының орналасқан жері:бастың астыңғы жағында
Ұлудың газ алмасу процесі жүретін мүшесі:қан тамырлары
Ұлудың жүрегі:Екі бөлім
Ұлудың зәр шығару мүшесі:Бүйрек
Ұлудың қанайналым жүйесі:ашық
Ұлудың тыныс алу мүшесі:Шапанша қалтасы.
Ұлудың шапаншасының атқаратын қызметі:Тұлғаны қорғау
Ұлулардың асқорыту жүйесіндегі ерекше без-Бауыр.
Сорғышты ұлулар:Сегізаяқ.
Ұлулардың қозғалу мүшесі-Аяқ
Ұлулардың тіршілік етуі:теңізде, тұщы суларда, құрлықта, ауада
Ұрпағына қамқорлық жасайтын балық:тікенекті кекіре
Ұрпағына қамқорлық жасауы жақсы жетілген балықтар:Аз ұрпақтарымен ерекшеленетіндер
Ұрпақта неше түрлі фенотиптерді күтуге болады:Үшеу
Ұрпақтарын тірі туатын жорғалаушы:Сұржылан
Ұршықсап(аяқсыз)кесірткенің жыланнан айырмашылығы неде:қозғалып тұратын бұлыңғыр қабақтары дамыған(жыпықтау жарғағы)
Ұрық жапырақшалары пайда болатын саты:гаструла
Ұрық жапырақшасының қай қабатынан зәр шығару жүйесі пайда болады:Энтодермада
Ұрық жапырақшылары пайда болатын саты:гаструла
Ұрық жасушаларында хромосомалардың жиынтығы қанша болады:2n
Ұрық қоректік заттарды төмендегідей күйде пайдаланады:еріген
Ұрық неден пайда болады:Зиготадан
Ұрық тамыршасынан пайда болған тамырды атайды:Негізгі тамыр
Ұрықтағы май қоры ...... жұмсалады-Өнуге.
Ұрықтан өскіннің дамуы:Тұқымның өнуі
Ұрықтан өсіп шығатын тамыр-Негізгі тамыр
Ұрықтанбаған жұмыртқа жасушадан жаңа аналық ағзаның дамуы Партеногенез
Ұрықтанған жасуша аталады:Зигота
Ұрықтанған жасушадан жас гидраның пайда болуы:Бөліну
Ұрықтанған жұмыртқа жасушадан пайда болады:Ұрық
Ұрықтанған жұмыртқа жасушасында:46 хромосом,оның 23-анасының хромосомы,23-атасының хромосомы
Ұрықтанған жұмыртқа жатыр түтігін бойлап жылжып,бөлінеді де.көп жасушалы ұрыққа айналады,ол неше күнде жатыр қуысына түседі:6-7 күнде
Ұрықтанған орталық жасушадан пайда болады:Эндосперм
Ұрықтанған тұқымбастамадан дамиды:Тұқым
Ұрықтанғаннан кейін тұқымбастамадан не түзіледі:Зигота
Ұрықтану дегеніміз:Аналық жыныс жасушасы мен аталық жыныс жасушасының қосылуы
Ұрықтану дегеніміз:аталық пен аналық жыныс жасушаларының қосылуы
Ұрықтанудан кейін түйіннен ... пайда болады:Жеміс
Ұрықты соққы мен шудан сақтайтын қандай қабықша:Көпіршік түзетін мөлдір қабықша
Ұрықтың алғашқы төрт айға дейінгі дамуы:Ұрықтық
Ұрықтың ана ағзасымен байланысын қамтамасыз ететін мүше:Ұрықжолдас
Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты:энтодерма
Ұрықтың гаструла сатысының сыртқы қабаты:Эктодерма
Ұрықтың даму кезінде эктодерма мен энтодерма аралығынан аралық жасушалы қабат:Мезодерма.
Ұрықтың даму сатысын зерттеумен байланысты:Эмбриологиялық дәлел
Ұрықтың дамуы– 280 күн
Ұрықтың дамуын зерттейтін ғылым:Эмбриология
Ұрықтың дамуындағы екі қатар жасушадын тұратын сатысы:Гаструла
Ұрықтың қоректеніп,тыныс алуы не арқылы болады:Жатырдың сілемейлі қабықшасы арқылы
Ұрықтың құрылысы:Тамырша,сабақша,бүршікше
Ұрықтың төрт айдан кейінгі дамуы:Шараналық
Ұрықтың үш қабатты даму сатысы:Гаструла
Ұрықтың, жас нәрестенің дұрыс дамуына себеп-В2
Ұсақ ағзаларды алғаш ашқан голландиялық ғалым:Антон Левенгук
Ұсақ жәндіктерді, балық шабақтарын т.б.қорек ететін жыртқыш жәндік-Актиния.
Ұсақ тірі ағзаларды зерттеді:Микробиология
Ұсақ шаянтәрізділердің су қоймаларындағы атқаратын рөлі:Балық шабақтарына қорек болады
Ұстаның жұмысын көрінбесе де анықтау:Есту мүшесі
Ұша алмайтын, бірақ құрлықта өте жылдам жүгіретін құс-Түйеқұс
Ұша алмайтын, құрлықта теңселіп әрең қозғалатын құс-Пингвин
Ұшатын кесірткелерден құстардың қандай ерекше белгілері болады:Сүйектері жеңіл,ауамен толған
Ұшатын құстардың қандай бұлшықеті ең ірі,ерекше күшті жетілген:Көкіректегі бұлшықеті
Ұшатын сүтқоректі:Жарғанат
Ұшатын,жүзетін құстардың алдыңғы жағында пайда болған сүйек-Қыртөс
Ұшу қабілетінен айырылған құс:Түйеқұс
Ұшуға бейімделгіштігін жоғалтқан құстар:Түйеқұс.
Ұшында бір буда қылтандары бар денеден бұлтиып шыққан өсінді:параподия
Ұшында түйнек дамып жетілетін ұзын өрмелегіш өркенді не деп атайды:столон
Ұя салмайтын құстар:Көкек
Үй жәндігіне айналған түр:Жібек көбелегі
Үй қоянның арғы тегі -Жабайы інқоян
Үй құстарынан ең алғаш қолға үйретілгені-Қаз
Үй хайуанаттарындағы инбридингтің жағымды жақтары қандай:Ұрпағының гомозиготалық деңгейінің көтерілуі
Үй хайуанаттарындағы инбридингтің теріс,зиянды жақтары қандай:Рецессивті ауруларының көріне бастауы
Үй шыбындары қандай аурулардың тасымалдаушысы:Іш сүзегі,дизентерия
Үйректұмсық мен ехидна қай жерде мекендейді:Австралияда
Үйректің аталығы:Кежек.
Үлкейткіш шынысы бар түтіктің атауы-Тубус (көру түтігі)
Үлкен бөлшекті рибосоманың атқарытн қызметі қандай:Аминқышқылдарын полипептидтік тізбекке біріктіреді
Үлкен қан айналым шеңбері дегеніміз-Сол жақ қарыншадан шығып, бүкіл мүшелерге таралып, оң жақ құлақшаға келу жолы.
Үлкен қан айналыс шеңберінде қан қозғалысының жолы қайдан басталып,қайда құяды:Сол жақ қарыншадан басталып,бүкіл денені аралап,оң жақ жүрекшеге құяды
Үлкен қанайналым шеңбері аяқталатын жүрек бөлігі: Оң жақ құлақша.
Үлкен қанайналым шеңбері басталатын жүрек бөлігі-Сол жақ қарынша.
Үлкен ми сыңарлары құралған-Сұр және ақ заттан
Үлкен ми сыңарларының беті-Сайлы, қатпарлы
Үлкен ми сыңарларының қимыл-қозғалысын реттейтін орталығы:төбе бөлімінде
Үлкен ми сыңарларының қыртысындағы нейрондар саны-14 млрд.
Үлкен ми сыңарларының сыртындағы сұр заттың қыртысындағы нейрондар-14миллиардтан астам
Үлкен таспа ұлуының жүйке жүйесі:Бес жұп
Үлкен тоспа ұлудың жүрегі:екі бөлік
Үлкен тоспа ұлуының зәр шығару мүшесі:бүйрегі
Үнді фикусының тамыры:тіреу тамыр
Үрмебұршақ тұқымының пішіні ұқсайтын мүше-Бүйрек
Үрмебұршақта ұрық қоректенетін қоректік заттар қорының жиналуы:Тұқымжарнақта.
Үрмебұршақтың ең алғаш қай елде өсірді:Оңтүстік Америкада
Үстірт қорығының орналасқан жері-Маңғыстау
Үсік түскенше гүлдейтін алқа тұқымдасындағы біржылдық жабайы шөптесін өсімдік-Қара алқа.
Үш ағзаның селбесуінен құралған өсімдік:Қына
Үш иелі паразит кене -Ит кенесі.
Үш сүйек орналасады-Қарақұс сүйегінде
Үш түбірлі тістер:Үстіңгі азу.
Үшбұрышты жалпақ сүйек:Жауырын.
Үшкірқұрттан сақтану жолына жатпайтыны:тырнақты өсіру
Үшкіртіс жиекті:қозықұйрық
Үшқұлақ күрделі жапырақтылар:Құлпынай
Үштік жүйке нені қоздырады:Шайнау бұлшық етін
Фагоцитоз – ол мынандай процесс-Мембрана арқылы қатты заттарды өтіп, цитоплазмаға түсуі
Фагоцитоз дегеніміз:лейкоциттердің микроорганизмдерді сіңіріп қорытуы
Фагоцитоз құбылысын ғылымға енгізген ғалым: И.И.Мечников
Фагоцитоз процесін ашқан ғалым:И.И.Мечников
Фагоцитоз:мембрана арқылы қатты заттарды өтіп,цитоплазмаға түсуі
Фациолез дегеніміз:қой мен сиырдың бауыр ауруы
Фенотип қандай шағылыстыруда 3:1 формуласы бойынша ажыратылады-Моногибридті толық доминанттылықта
Фермент қандай қызмет атқарады:Жасушадағы биологиялық реакцияларды тездетеді
Ферментердің басқа ақуыздардан айырмашылығы қандай:Химиялық реакциялардың катализаторы
Ферменттер қызмет атқарады-Катализаторлық
Ферменттер табиғаты жағынан:Ақуыздар (нәруыздар)
Ферменттердің басқа ақуыздардан айырмашылығы:химиялық реакциялардың катализаторы
Ферменттердің қатысымен глюкозаның тотыға отырып ыдырауы:Гликолиз
Фибрин – бұл:ерімейтін талшықты ақуыз.
Фибрин түзілу үшін қатысатын ақуыз (нәруыз):Протромбин.
Фибриногеннен фибрин түзілуі үшін қатысатын:тромбоцит және кальций тұзы
Физикалық жұмыс кезінде жылудың теріден сыртқа шығарылу себебі:Тердің булануынан.
Физиология ғылымы нені оқытады:Ағзаның тіршілігін,мүшелердің қызметін
Физиологиялық ертіндінің тең келетіні:Қан плазмасындағы тұздардың концентрациясының құрамына
Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі-Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері.
Флора дегеніміз:Өсімдік түрлерінің жиынтығы.
Фосфопротеидтер:фосфор қышқылының қалдығы бар күрделі нәруыз
Фосфор қышқылының жасушадағы ролі(қызмет)қандай:нулеотидтердің құрамына кіреді
Фотопериодизм дегеніміз:Күн сәулесінің ұзақ түсуіне ағзалардың қайтаратын жауап реакциясы.
Фотопериодизм-дегеніміз:Күн мен түн ұзақтығының ұдайы ауысуына байланысты ағзалардың қайтарытын жауап рекакциясы
Фотопериодизм-дегеніміз:Күн сәулесінің ұзақ түсуіне қайтарытын жауап реакциясы
Фотопериодизм-дегеніміз:Сыртқы ортының табиғи өзгерісіне бейімделу
Фоторецепторлар ненің көмегімен жарық энергиясын электр энергиясына айналдырады:Нейрондар мен фотоэлементтердің
Фотосинтез әрекеті өтеді:Хлоропласта
Фотосинтез және азоттұрақтандыру нәтижесінде газдардың биогендік орын ауыстыруы:газдық қызмет
Фотосинтез кезінде қай қосылыстан бос О2 бөлінеді:Н2О
Фотосинтез кезінде қандай процесс жүреді:Көмірсуларды синтездеу
Фотосинтез құбылысы (процесі) жүретін бактериялар:Цианобактериялар
Фотосинтез процессінде қай байланыс ыдыраған кезде еркін оттегі бөлініп шығады:Су
Фотосинтез процесі барысында заттың ыдырауынан еркін оттегі бөлініп шығады:комплиментарлық
Фотосинтез процесі жүретін жасуша органойды:Хлоропласт.
Фотосинтез процесі кезінде атмосфералық ауаға қай газ бөлінеді:Оттегі
Фотосинтез процесі кезінде қайсысы оттегі көзі болып табылады:Н2О
Фотосинтез процесінің нәтижесінде қандай зат түзіледі:Крахмал
Фотосинтез процесінің нәтижесінде түзілетін зат:глюкоза
Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым-К.А.Тимирязев
Фотосинтездеуші ұлпада орналасқан пластид:Хлоропласт
Фотосинтезді жүзеге асыратын автотрофты өсімдіктер:Түзушілер
Фотосинтездің жарықта және қараңғыда жүретін фазалары бір-бірімен байланысады:Көмірсулардың синтезі
Фотосинтездің жарықта жүретін фазалары:АТФ синтезі,су фотолизі
Фотосинтездің жүруіне байланысты атмосферада жинақталатын:Оттек
Фотосинтездің қай стадиясында алғашқы(бірінші)ретті көмірсу түзіледі:қараңғыда
Фотосинтездің қараңғы фазасында синтезделеді-Моносахарид
ХVIIғ.дың 70ж.ж.объектіні 3есе үлкейтетін микроскоп жасаған:Левенгук
Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.
Харди-Вайнберг теңдеуінің қорытындысы келтірілген қандай популяция тепе-теңдікті сақтай алады:Ешқандай сыртқы факторлар келтірмейтін еркін будандастырылатын популяция
Хемосинтез процесін ашқан микробиолог-С.Н.Виноградский
Химия өнеркәсібінде алынған жасанды полимер: полиэтилен.
Хинин, акрихин дәрілерінің емдік қасиеті-Безгек
Хитинді жабынның атқаратын қызметі:Қорғаныш.
Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:Қабықша.
Хламидомонада-қос талшықты, қызыл көзшесі бар.
Хламидомонаданың көбеюі:Жынысты,жыныссыз
Хламидомонаданың қозғалуы-Талшықтары арқылы.
Хлоропластардағы АТФ синтезделуіндегі энергия көзі болып табылатын не:Жарық
Хлоропластардағы АТФ синтезі қандай процеспен байланысты:Фотосинтездің жарық реакциялары
Хлоропластардың ішінде орналасқан ерекше қасиетті құрылымдарды не деп атайды:Граналар
Хлоропластары бар тірі жасушалар тобынан тұрады.Фотосинтездеуші
Хлоропластары көп ұлпа-Фотосинтездеуші ұлпа
Хлоропластың қызметі-Өсімдікке жасыл түс беру
Хорда қандай қызмет атқарады:Тірек қызметі
Хордалыларға тән белгілер:Ішкі қаңқасы бар
Хордалылардың тыныс алу жүйесінің негізгі мүшесі-Өкпе
Хош иісті,тәтті шырын бөледі:Бөліп шығарушы ұлпа
Хризантеманы көбейтуге болады-Қалемшесімен
Хромасомалардың жартылай жиынтығы:гаплоидты
Хромасомалардың құрылысы,мөлшері,көбею мерзімдері,жыныс мүшелері:физиолгоиялық өлшем
Хромасомдық мутацияларға жатпайтынын анықта:полиплоидия
Хроматофор-бұл:Өсімдіктердің жасыл пигменті
Хроматофоры білезік пішінді балдыр:Улотрикс
Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр:Спирогира
Хроматофоры тостаған пішінді балдыр:хламидоманада
Хромопластардың қызметі:Гүл,жеміске қызыл,сары түс беру
Хромосома бөлігінің 1800-қа бұрылып орналасуы:Инверсия
Хромосома терминін алғаш ғылымға енгізген ғалым:Вильгельм Вальдейер
Хромосомаға және гендік жиынтыққа байланысты денелік жасуша қайсысына сәйкес келеді:Зиготаға
Хромосомалар жасушада ... орналасқан:ядрода
Хромосомалардың бар жері:Ядро.
Хромосомалардың жартылай жиынтығы:Гаплоидті
Хромосомалардың қызметі-Тұқым қуалау
Хромосомалардың толық жиынтығы:Диплоидты
Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды-Т.Морган
Хромосомардың құрылысын,саны мен мөлшерін салыстыруға негізделген:Генетикальды дәлел
Хромосома-Тұқым қуалау қасиетін сақтайды
Хромосомдық мутацияларға жатпайтынын аңықтаңыз:Полиплоидия
Хромосомның атқаратын қызметі:Тұқым қуалаушылықтың ақпараты сақталады
ХІХ ғ тірі табиғат-тың эволюциялық теориясының негі-зін қалаған ғалым: Ч. Дарвин
Цианобактерияларға тән қасиетті көрсетіңіз:Фотосинтез құбылысы жүреді
Цианобактериялардың пішіні:Цилиндр,шар
Циста-біржасушалы ағзалардың уақытша формасы:Биологияда циста деп тағы нені атайды:Қолайсыз жағдайлар туғанда түзілетін қорғаныш қабаты
Цистадан шыққан қантышқақ амебасының адам организміне енетін мүшесі:аш ішек
Цистицеркоз ауруының әсерінен:Көз көрмей қалады.
Цитаплазмасында бір үлкен, бір кіші екі ядросы бар жәндік:Кірпікшелілер.
Цитозинге комплементарлы нуклеотид:Гуанин
Цитология ғылымы зерттейді-Жасушаларды
Цитологиялық ғылымының мына ғылыммен байланысы жоқ:Цитогеография
Цитопазмалық тұқым қуалауды зерттеген негізін салған:Корренс пен Баур
Цитоплазма:Іркілдек сұйықтық
Цитоплазмадағы судың мөлшері-80%.
Цитоплазманың қозғалуы әсерінен амебаның денесінде ең алдымен не пайда болады:Іркілдек бүртік.
Цитоплазманың түпнегізі:Гиалоплазма
Цитоплазма-Іркілдек сұйықтық
Ч.Дарвин ..:эволюцияның қозғаушы күшін ашты.
Ч.Дарвин бойынша тіршіліктің негізгі қозғаушы күші:Тіршілік үшін күрес және тұқым қуалаушылық негізіндегі табиғи сұрыпталу.
Ч.Дарвин қолдан сұрыптаудың қай формасын шығарды:Климаттық
Ч.Дарвинге дейінгі органикалық дүниенің дамуы туралы ғылыми теорияның негізін салушы ғалым:Ж.Б.Ламарк
Ч.Дарвиннің эволюцияның негізгі қозғаушы күштеріне жатпайтынын белгіле:тіркес тұқым қуалау
Четвериков:эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді
Шабақтың балық дернәсілінен айрымашылығы:Дене формасында
Шайнау және бет -қимыл бұлшық еттеріне жатады:Бас бұлшық еттері
Шала піскен еттен, балықтан жұғатын паразит-сиыр цепені
Шала піскен және қуырылмаған ет пен балық арқылы жұғатын аурулар-ішқұрт ауруы.
Шала пісірілген және шала қуырылған финкасы бар еттен жұғатын ауру:Финноз
Шала түрленіп дамитын бунақдене:шегіртке,ақпа,инелік,дәуіт,бұзаубас,қандала,бит
Шала түрленіп даму сатысы:Жұмыртқа-дернәсіл-имаго
Шала түрленіп даму сатысының саны:3.
Шала түрленіп дамығанда,бунақденелілер мына сатылардан өтеді:Жұмыртқа-дернәсіл-ересек бунақденелі
Шалқанды себу керек -Ерте көктемде
Шамалы қозғалмалы сүйектер:омыртқа
Шанның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны: екі-екіден
Шаңжапырақ қандай мүшелерден тұрады:Жапырақ,тамырсабақ.тамыр,сабақтан
Шаңжапырақ тәрізділердің жер бетінде кеңінен таралу кезеңі:девон
Шаңжапырақтың мүшелері:жапырақ,тамырсабақ,қысқарған сабақтан
Шаңқая түскен жарықтың көзге әсері-рецепторларды тітіркендіреді.
Шапанша(мантия)дегеніміз-ұлудың:Тұлғаны қаптаушысы
Шар тәрізді,іші қуыс ұрық:бластула
Шартәрізді іші қуыс ұрық ... деп аталады-бластула
Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым-И.П.Павлов.
Шартсыз ревлекс:Тұқым қуалайды
Шартсыз рефлекстерге жатпайды:қуану
Шартты рефлексИіскеу
Шартты ревлекс доғалары міндетті түрде өтетін жер:Үлкен ми сыңарларының қыртысы
Шартты ревлекстердің пайда болуы мен тежелудің биологиялық маңызы қандай:Тіршілік ортасына жақсы бейімделуге
Шартты ревлекстердің тежелуі неге байланысты:Шарттсыз қуаттанудың(тамақтанудың)жоқтығына
Шаршыгүлділер тұқымдасы өсімдіктерінің жемісі:Бұршаққын,бұршаққынша
Шаршылы өрмекшінің тыныс алу мүшесі:Ауа қапшығы
Шашақ гүлшоғыр:қарақат,орамжапырақ,мойыл,мия,қараған,інжугүл
Шашақ тамыр жүйесі бар өсімдік:Жүгері.
Шашақ тамыр жүйесі бар өсімдік:Сұлы.
Шашақ тамыр:пияз,жүгері,арпа,сұлы,тары,күріш,сарымсақ
Шашақ тамырдың құрылысы-Негізгі тамыр болмайды.
Шашақ тамырлы өсімдік:Бидай
Шаян ұрпағының дамитын орны:аналықтың құрсақ аяқтарында
Шаяндардың құрсақ аяқтары қандай қызмет атқарады:Даму кезеңінде уылдырықтарын өзіне жабыстырып тұрады
Шаянның бунақталған жүретін аяқтары:4жұп
Шаянның бунақты аяқтарының қайсысы өте ірі қысқышқа айналған:Көкірегінде орналасқан бір жұп аяғы
Шаянның жүзу аяқтарының саны:5 жұп.
Шаянның көкірегіндегі аяқтары қандай қызмет атқарады:Жүретін қызмет атқарады
Шаянның қандай аяқтарының түрі өзгеріп,ауыз мүшесінде айналған:Бас аяқтары
Шаянның қантамыр жүйесі:ашық
Шаянның құрсағындағы бунақтар саны:8